Dragi ljubitelji filmske umetnosti, dobrodošli na jedinstveno putovanje kroz svet psiholoških trilera! Ako ste već počeli da osećate napetost u vazduhu, to je zato što se spremamo da vam predstavimo deset najboljih filmova iz ovog žanra prema IMDB-u. Ali to nije sve!
Razlike između klasičnih i psiholoških trilera
Trileri su popularni filmovi koji obično sadrže akciju, nasilje, napetost, dramu, intrigantne zaplete i zločine. Međutim, psihološki trileri se razlikuju od ostalih vrsta trilera po tome što koriste elemente psihologije kako bi stvorili napetost na mentalnom i emocionalnom nivou, dok je fizička akcija manje bitna. Glavni negativac u ovim trilerima obično ima neki psihološki poremećaj, što dodatno komplicira zaplet.
Psihološki trileri – fokus na mentalnom i emocionalnom nivou
Psihološki trileri često koriste elemente kriminalistike, psihološke forenzike i kriminalističkog profilisanja kako bi stvorili željene reakcije kod publike, koristeći strah, agresiju i seks kao glavne pokretače ljudskog ponašanja. Ovaj žanr ne samo da prikazuje mračnu i mučnu stranu ljudske psihe i duše, već i podstiče naše najveće strahove i stvara scenarije koje kreiramo u situacijama koje nas uplaše.
Psihološki trileri kao izvor predrasuda i nerazumijevanja o psihološkim poremećajima
Iz ugla psihologa, ovakvi sadržaji mogu dovesti do iskrivljavanja percepcije i povećanja stigme o mentalnim poremećajima i psihološkim oboljenjima. Oni mogu uzrokovati nerazumijevanje, predrasude i potencijalnu zloupotrebu ljudi sa psihološkim tegobama. Također, psihološki trileri mogu biti okidač za osobe sklone agresiji i labilne na psihološkom nivou, koje se poistovjećuju sa svirepim ubicama i njihovom “popularnošću”.
Kreativne slobode u kreiranju likova i događaja
Često, autori uzimaju kreativne slobode pri kreiranju likova u ovim filmovima, što može rezultirati suptilnom romantizacijom zločinaca i pretvaranjem negativaca u neshvaćene super heroje. Ponekad, u filmovima, knjigama i serijama o istinitim događajima, nailazimo na prenaglašavanje karakteristika mentalnih oboljenja, izvrtanje činjenica ili prebacivanje odgovornosti na druge oko ubice. Ovo može utjecati na percepciju ljudi o stvarnosti i stvaranju pogrešnih ideja o zločinima i psihološkim poremećajima.
Imitacija života u umjetnosti i mračne strane stvarnosti
Uprkos tim problemima, mnogi smatraju da umjetnost treba da oponaša život i da psihološki trileri imaju svoje mjesto u svijetu umjetnosti. Međutim, istina je da su stvarne priče i događaji često mnogo mračniji od onih koje možemo vidjeti u psihološkim trilerima.
U konačnici, iako psihološki trileri mogu biti vrlo zabavni i intrigantni, važno je imati na umu da oni ne predstavljaju stvarnost i da ih treba uzimati sa zadrškom. Potrebno je biti svjestan utjecaja ovih filmova na percepciju publike i paziti na to da se ne stvore predrasude i nerazumijevanje o psihološkim poremećajima.
Ukratko, psihološki trileri se razlikuju od klasičnih trilera po tome što koriste psihološke elemente za stvaranje napetosti na mentalnom i emocionalnom nivou, dok je fizička akcija sekundarna. Međutim, ovi filmovi mogu imati negativan utjecaj na percepciju publike o mentalnim poremećajima i psihološkim oboljenjima, te se stoga treba paziti na to da se ne stvore predrasude i nerazumijevanje o ovim pitanjima.
Na našoj listi nećete naći samo filmove američke produkcije, već i francuske, španske, korejske i još mnogo toga. Pa, da počnemo!
1. Martyrs, 2008
IMDb ocena: 7.0 ⭐
Francuski film iz 2008 koji govori o potrazi jedne devojke za osvetom prema ljudima koji su je kidnapovali i mučili kao dete. Ovaj put vodi nju i njenu prijateljicu, koja je takođe bila žrtva zlostavljanja kao dete, na zastrašujuće putovanje u živi pakao izopačenosti.
Ovaj film se graniči sa horor filmom jer sadrži scene eksplicitnog nasilja ali kada ga odgledate do kraja dobijate snažnu psihološku poruku i saznanje koliko daleko ljudski um može da ode.
2. Parasite, 2019
IMDb ocena: 8.5 ⭐
Osvojio je četiri Oskara, i naišao je na fantastične kritike. Film koji je definitivno osvezio ovu kategoriju filmova u poslednjih nekoliko godina.
Film prati priču o siromašnoj porodici Kim koja pokušava da preživi u Seulu. Kada se sin iz te porodice, Ki-woo, zaposli kao učitelj engleskog jezika u porodici bogatog gospodina Parka, počinju se razvijati događaji koji će izmeniti živote obe porodice.
3.Gone Girl, 2014
IMDb ocena: 8.1 ⭐
Ovaj psihološki triler prati Nicka Dunnea (Ben Affleck), čija je supruga, Amy (Rosamund Pike), nestala na njihovu petu godišnjicu braka. Nick postaje glavni osumnjičeni za njen nestanak, a tokom policijske istrage otkriva se da su njihovi odnosi bili puni tajni i laži. Radnja se usredsređuje na Nickove napore da otkrije šta se zapravo dogodilo s njegovom ženom, dok se tajne i manipulacije polako otkrivaju.
Ovaj film se može pogledati i nekoliko puta i nikada neće biti dosadan. Posle svakog gledanja otkrićete nešto novo.
4. The Girl on the Train, 2016
IMDb ocena: 6.5 ⭐
Ovo je psihološki triler iz 2016. godine temeljen na istoimenom romanu Paule Hawkins. Film prati Rachel Watson (Emily Blunt), razvedenu ženu koja pati od alkoholizma i svakodnevno putuje vozom u New York.
Rachel počinje da fantazira o paru koji vidi svakodnevno iz voza i zamišlja njihov savršen život. Međutim, kada jedna od osoba iz tog para (Haley Bennett) nestane, Rachel se nađe umešana u istragu i počinje otkrivati svoje sopstvene tajne. Film istražuje teme poput laži, manipulacije i mentalne bolesti, a Emily je dobila značajne pohvale kritičara.
5. Silence of the Lambs, 1991
IMDb ocena: 8.6 ⭐
Legendarni film sa Anthony Hopkinsom u glavnoj ulozi. Film je napet od početka do kraja, sa mračnom i uznemirujućom atmosferom koja vas drži u neizvesnosti. Radnja filma je inteligentna i puna neočekivanih obrata, što ga čini vrlo intrigantnim. Pored toga, film je uspeo da istraži mnoge psihološke teme poput mentalne bolesti, manipulacije i psihopatije na način koji je vrlo dubok i slojevit.
6.The Game, 1997
IMDb ocena: 7.7⭐
Jos jedna filmska legenda Michael Douglas, u izvanrednom trileru koji se bavi likom bogatog biznismena Nicholas Van Orton koji dobija neočekivan poklon za svoj rođendan – tajanstvenu igru koju je organizirao njegov brat Conrad (Sean Penn).
Nicholas na prvu odbija igrati igru, ali kada se stvari počinju događati, počinje sumnjati da se igra možda odvija u stvarnom životu i da je njegov život zapravo u opasnosti.
Igra je sve teža i opasnija, a Nicholas postaje sve uplašeniji i paranoičniji, ne znajući kome može verovati. Kako igra napreduje, Nicholas otkriva da je u pitanju mnogo više od obične igre i da mora shvatiti pravila ako želi da preživi. „The Game“ je slojeviti triler koji istražuje teme poput identiteta, gubitka kontrole i zloupotrebe moći.
7. The Invisible Guest – Contratiempo, 2016
IMDb ocena: 8.0⭐
Film španske produkcije koja ume često da iznenadi sa vrhunskim trilerima a kao jedan od top tri navešćemo baš ovaj.
Film prati adovkaticu Virginiju (Aura Garrido) koja dolazi u hotel da poseti Adriana (Mario Casas), bogatog mladića koji je optužen za ubistvo svoje ljubavnice. Adrian tvrdi da je nevin i otkriva Virginiji da je neko došao u njegovu hotelsku sobu, ubio njegovu ljubavnicu i napao njega.
Kako bi dokazali njegovu nevinost, Virginia i Adrian smišljaju precizan plan i rekonstruišu događaje koji su doveli do ubistva, pokušavajući otkriti identitet pravog ubice.
Radnja filma je puna neočekivanih obrta i neprestane napetosti, a svaki novi dokaz ili otkriće okreću priču naopačke. Film je prikazan iz perspektive Adriana i Virginia, što nas tera da stalno preispitujemo ono što vidimo i sumnjamo u istinu.
Ovaj triler istražuje različite teme poput obmane, ljubomore i manipulacije, a na kraju se sve povezuje u šokantnu završnicu. „Nevidljivi gost“ je izvanredan film koji je prepun napetosti i iznenađenja, a glumačke izvedbe su takođe impresivne.
Ovaj film MORATE pogledati! 🙂
8. Black Swan, 2010
IMDb ocena: 8.0⭐
Ovo je jedinstveni i intenzivan film koji se ne plaši da se suoči sa tamnom stranom ljudske prirode. To je film koji zahteva vašu pažnju i razmišljanje, a na kraju će vas ostaviti zapanjenim. Zbog svega toga, ovo je film koji svakako vredi pogledati.
Film prati balerinu Ninu (Natalie Portman) koja dobija ulogu u produkciji „Labudovog jezera“. Nina se bori sa perfekcionizmom i pritiskom da bude savršena u svojoj ulozi, a na sve to dodatno utiče prisustvo nove balerine Lily (Mila Kunis) koja je sve ono što Nina nije – slobodna, opuštena i senzualna.
Film istražuje teme poput umetnosti, strasti i mentalne bolesti, a režija, fotografija i muzika su savršeno uklopljeni kako bi se stvorila atmosfera koja će vas držati napetim tokom celog filma.
9. Hidden – Caché, 2005
IMDb ocena: 7.3 ⭐
Hidden je francuski psihološki triler koji prati život jednog francuskog para, Žorža i An-Mari, čije se savršeno uređeno i mirno porodično okruženje počinje raspadati nakon što počnu da dobijaju snimke od nepoznatog pošiljaoca.
Na tim snimcima se nalaze video-snimci njihove kuće, koje se čine da su snimljene izvan njihovog stana, ali bez ikakvog objašnjenja. Uz to, par dobija crteže sa jezivim slikama, koje su namenjene specifično Žoržu, što dovodi do toga da se on pita da li se radi o nekoj osveti iz prošlosti ili o nečemu drugom.
Film prati pokušaje para da otkriju ko stoji iza tih snimaka, dok se njihov odnos počinje da se raspada pod pritiskom tajni koje se otkrivaju. „Hidden“ se bavi temama kao što su krivica, identitet, klasna podela i politika, dok pruža gledaocima zagonetku koja će ih držati u neizvesnosti do samog kraja filma.
10. The Butterfly Effect, 2004
IMDb ocena: 7.6 ⭐
Jos jedan legendarni film koji vredi pogledati skoro dvadeset godina kasnije. „The Butterfly Effect“ je američki psihološki triler iz 2004. godine, koji prati priču mladog studenta Ewana koji otkriva da ima sposobnost putovanja kroz vreme. Kako bi promenio traumatične događaje iz svog detinjstva i stvorio bolju budućnost za sebe i svoje prijatelje, Ewan se vraća u prošlost i menja događaje.
Međutim, svaka promena koju napravi ima neočekivane posledice na njegovu sadašnjost. Kako nastavlja da menja prošlost, Ewan shvata da svaka akcija koju preduzme ima ozbiljne posledice na živote ljudi oko sebe, i počinje da se suočava sa moralnim dilemama.
Kroz različite alternativne stvarnosti koje se prikazuju u filmu, gledaoci su u mogućnosti da vide različite verzije Ewanovog života i kako se njegove akcije odražavaju na ljude oko njega. „The Butterfly Effect“ se bavi temama kao što su sudbina, slobodna volja i posledice naših postupaka, a završnica filma ostavlja gledaoce sa mnogim pitanjima i raspravama o moralnosti i etici.
FAQ
-
Šta su psihološki trileri?
Psihološki trileri su filmovi, knjige ili druga umetnička dela koja se fokusiraju na unutrašnje borbe likova, a često se fokusiraju na njihovu psihu i emocije. Ovi trileri često imaju složene zaplete, neočekivane obrte i iznenadne krajnje rasplete koji čitaoca ili gledaoca drže u napetosti tokom celog dela.
-
Šta čini dobar psihološki triler?
Dobar psihološki triler treba da ima dobro razvijene likove sa složenim emocijama i unutrašnjim borbama, kao i neizvesan zaplet koji drži pažnju gledaoca ili čitaoca. Takođe, dobar psihološki triler treba da ima neočekivane obrte i krajnje rasplete koji iznenade publiku i ostanu im u sećanju.
-
Zašto su psihološki trileri tako popularni?
Psihološki trileri su popularni jer nude napetost, neizvesnost i neočekivane obrte koji drže gledaoca ili čitaoca u neizvesnosti do samog kraja dela. Takođe, često se bave temama koje su aktuelne u društvu, poput ljudske psihe, identiteta, traume i socijalnih normi, što čini da su ovi trileri privlačni i interesantni publici.
Evo i lista top 26 psiholoških trilera našeg glavnog urednika Nebojše, kad je video naš artikl izrazio je želju da se i on „dopiše“! 🙂
Evo liste top 30 psiholoških trilera svih vremena u obliku tabele:
| Rang | Naslov filma | Godina | Režiser |
|---|---|---|---|
| 1 | Psiho (Psycho) | 1960 | Alfred Hitchcock |
| 2 | Mladić (The Silence of the Lambs) | 1991 | Jonathan Demme |
| 3 | Sedam (Se7en) | 1995 | David Fincher |
| 4 | Šesto čulo (The Sixth Sense) | 1999 | M. Night Shyamalan |
| 5 | Zao duh (The Bad Seed) | 1956 | Mervyn LeRoy |
| 6 | Američki psiho (American Psycho) | 2000 | Mary Harron |
| 7 | Tajanstveni slučaj Benđamina Batona (Benjamin Button) | 2008 | David Fincher |
| 8 | Suspiria | 1977 | Dario Argento |
| 9 | Drhtaj (The Shining) | 1980 | Stanley Kubrick |
| 10 | Noć u zemlji duhova (Night of the Hunter) | 1955 | Charles Laughton |
| 11 | Basic Instinct | 1992 | Paul Verhoeven |
| 12 | Feniks (Phoenix) | 2014 | Christian Petzold |
| 13 | Oči širom zatvorene (Eyes Wide Shut) | 1999 | Stanley Kubrick |
| 14 | Memento | 2000 | Christopher Nolan |
| 15 | Rosemaryna beba (Rosemary’s Baby) | 1968 | Roman Polanski |
| 16 | Moja sestra čuva vrt (My Sister’s Keeper) | 2009 | Nick Cassavetes |
| 17 | Plašljivi tip (The Fugitive Kind) | 1960 | Sidney Lumet |
| 18 | Izgubljeni u prijevodu (Lost in Translation) | 2003 | Sofia Coppola |
| 19 | Uspavana ljepotica (Sleeping Beauty) | 2011 | Julia Leigh |
| 20 | Poremećaj (Disturbia) | 2007 | D.J. Caruso |
| 21 | Kraljice pustinje (Desert Hearts) | 1985 | Donna Deitch |
| 22 | Nevidljivi (The Invisible) | 2007 | David S. Goyer |
| 23 | Crna Ljepotica (Black Swan) | 2010 | Darren Aronofsky |
| 24 | Predivni umovi (A Beautiful Mind) | 2001 | Ron Howard |
| 25 | Oldboy | 2003 | Park Chan-wook |
| 26 | Polja smrti (The Killing Fields) | 1984 | Roland Joffé |
A koji su najbolji psiholoski trileri u 2023? (Mi pišemo ovaj artikl u Aprilu 2023. godine)
| Naziv filma | Režiser | Glumci | Jezik | Platforma za gledanje |
|---|---|---|---|---|
| The Mother | Niki Caro | Jennifer Lopez, Paul Raci & Joseph Fiennes | Engleski | Netflix, Amazon |
| Sharper | Benjamin Caron | Julianne Moore, Sebastian Stan & Justice Smith | Engleski | Netflix, Amazon |
| Inside | Vasilis Katsoupis | Willem Dafoe | Engleski | Netflix, Amazon |
| The Good Nurse | Tobias Lindholm | Jessica Chastain, Eddie Redmayne & Noah Emmerich | Engleski | Netflix, Amazon |
| Stars at Noon | Claire Denis | Margaret Qualley, Joe Alwyn & Danny Ramirez | Engleski | Netflix, Amazon |
| Bullet Train | David Leitch | Brad Pitt, Joey King & Aaron Taylor-Johnson | Engleski | Netflix, Amazon |
| Nightmare Alley | Guillermo del Toro | Bradley Cooper, Toni Collette & Cate Blanchett | Engleski | Netflix, Amazon |
| Stillwater | Tom McCarthy | Matt Damon, Abigail Breslin & Camille Cottin | Engleski | Netflix, Amazon |
| Cherry | Anthony Russo, Joe Russo | Tom Holland, Ciara Bravo & Bill Skarsgård | Engleski | Apple TV+ |
| The Little Things | John Lee Hancock | Denzel Washington, Rami Malek & Jared Leto | Engleski | Netflix, Amazon |
| Ma | Tate Taylor | Octavia Spencer, Juliette Lewis & Missi Pyle | Engleski | Amazon |
| Joker | Todd Phillips | Joaquin Phoenix, Zazie Beetz, Robert De Niro, Frances Conroy | Engleski | Amazon |
| Glass | M. Night Shyamalan | Anya Taylor-Joy, James McAvoy, Sarah Paulson, Bruce Willis | Engleski | Amazon |
| Searching | Aneesh Chaganty | John Cho, Sara Sohn, Alex Jayne Go, Megan Liu | Engleski | Amazon, Prime Video |
| Gemini | Aaron Katz | Lola Kirke, Zoë Kravitz, John Cho, Greta Lee | Engleski | Amazon |
| Kill List | Ben Wheatley | Neil Maskell, MyAnna Buring, Harry Simpson | Engleski | Amazon |
| Les Salauds | Claire Denis | Vincent Lindon, Chiara Mastroianni, Julie Bataille | Francuski | Amazon, Hulu |
| L’inconnu du Lac | Alain Guiraudie | Pierre Deladonchamps, Christophe Paou, Patrick d’Assumçao | Francuski | Amazon, Hulu, Google Play, Prime Video, Microsoft, YouTube, iTunes, Playstation Video |
